Τα κάλαντα του Ν. Λύτρα! Καλή Χρονιά σε όλους!

  O πιο διάσημος πίνακας για τα κάλαντα και η ιστορία του!

   Προκαλεί συγκίνηση και θαυμασμό ο πίνακας που ζωγράφισε το 1872 ο Νικηφόρος Λύτρας αποτυπώνοντας μια ομάδα παιδιών διαφόρων εθνικοτήτων να λένε τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα. Αρκούσε αυτό το έργο για να αποδοθεί στον κορυφαίο Έλληνα καλλιτέχνη ο τίτλος «ο ζωγράφος των Χριστουγέννων». Το έργο αυτό θεωρείται ως η κορυφαία στιγμή στην ηθογραφική ζωγραφική της Ελλάδας.

   Τα κάλαντα είναι ένα πολυσήμαντο "νυχτερινό" της ελληνικής ηθογραφικής ζωγραφικής. Την εποχή που ζωγραφίστηκε ο πίνακας, τα παιδιά έψαλλαν τα κάλαντα μετά τη δύση του ηλίου- κάτι που επιβιώνει ακόμη και σήμερα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας- και η ανταμοιβή ήταν κυρίως ξηροί καρποί και φρούτα.
 

      Από τις περιπτώσεις εκείνες που μια εικόνα μιλάει όσο χίλιες λέξεις - τα "Κάλαντα" συνιστούν παράθυρο σε μια άλλη εποχή και έχουν συζητηθεί όσο λίγοι πίνακες ζωγραφικής στη χώρα μας. Το έργο ξεχωρίζει όχι μόνο για το φανερό του μέρος και την απεικόνιση μιας παλιάς αυλής και των 5 παιδιών διαφορετικής εθνικότητας και καταγωγής που λένε τα κάλαντα... μα και για τους συμβολισμούς που εμπεριέχει.
 

   Όλο το  έργο είναι σκηνικό και παράσταση μαζί με την πολυμορφία των ενδυμασιών και την αφηγηματική ανάπτυξη της σύνθεσης. Η κάπα και το σκούρο δέρμα του τυμπανιστή, οι "χορωδοί" με τη φυλλάδα και ο "μονωδός" στο κέντρο δημιουργούν ένα ιδιότυπο σύνολο. Καθώς το βλέμμα οδηγείται προς τον αποδέκτη όλης αυτής της προσφοράς, τη γυναίκα με το παιδί στην αγκαλιά που τους παρακολουθεί, δημιουργείται η εντύπωση μιας θεαματικής μείξης- χορωδίας αγγέλλων και προσκύνησης ποιμένων προς τη Βρεφοκρατούσα Παναγιά τη νύχτα των Χριστουγέννων. Οι ενδυμασίες αλλά και το χρώμα ενός παιδιού , ενισχύουν την εντύπωση αυτής της συμβολικής πολυφωνίας που ενώνει το ανθρώπινο γένος στη δοξολογία του Θεού που γεννιέται εκείνη την Άγια Νύχτα και καταργεί τα "'παλαιά βασίλεια'' - συμβολική τους υπόμνηση είναι πιθανώς το ακέφαλο  κλασικό άγαλμα.   

 

    Η σκούπα στη μια μεριά της πόρτας και το αδειανό δοχείο του νερού  κοντά στο πηγάδι υποδηλώνουν συμβολικά τον παλιό χρόνο που τελείωσε, ενώ τα γαρύφαλλα στη γλάστρα και τα ρόδια που κρατάει  η  γυναίκα, σύμβολα αναγέννησης της φύσης και  γονιμότητας, συνδέονται και αυτά με έθιμα του Δωδεκαημέρου.
 

   Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έχει σημασία ποιας παραμονής κάλαντα είναι Χριστουγέννων ή Πρωτοχρονιάς αφού αυτό που τονίζεται διάχυτα είναι η παραμονή του γεγονότος, η επικείμενη έλευση που θα καταργήσει το παλιό και θα δώσει την ελπίδα για το μέλλον.

 

 

 Εύχομαι λοιπόν το Νέο έτος 2015 να αφήσει πίσω του κάθε κακό και να χαρίσει απλόχερα σε όλους μας υγεία, αγάπη, ελπίδα, προσμονή και πίστη για κάθε καλό!                   Η Κυρία!